Okuma yazma öğretimi, fertlerin sahibi olduğu zihinsel, duygusal, davranışsal ve bilişsel becerilerinde önemli değişikliklerin olmasında etkilidir.

Programa başlamadan özel eğitime gereksinim duyan fertlerin sahibi olduğu bilgi, beceri ve yeteneklerin doğru ölçüm araçları ile belirlenir daha sonra eğitim sürecine başlanılır. Öğretimde kullanılacak olan tüm öğretim araç -gereçleri özel eğitime gereksinim duyan  fertlerin bireysel fonksiyonları göz önüne alınarak hazırlanmaktadır.

Öğretim yapılacak ortamın dikkat dağıtıcı uyarıcılardan (yüksek ses, yüksek ışık vb.) arındırılarak ortam hazırlanılır. Özel eğitimde okuma-yazma eğitimine başlamadan önce dikkat edilmesi gerekli olan iki önemli husus daha  vardır.  Bunların birincisi  “çocuğun özür grubu nedir? Nasıl bir okul yaşantısı olacaktır?”. Öğrenci down sendromlu, otizmli, yoksa gelişim geriliği ya da özel öğrenme güçlüğü olan biri mi? Ona en ideal kullanılması gerekli olan yöntem nedir? Dikkat edilmesi gerekli olan ikinci önemli nokta ise çocuğun yeterli hazır bulunuşluk seviyesinde olmasıdır. Yeterli hazır bulunuşluk seviyesinde bulunan çocuğun okuma yazma süreci için gerekli bazı önkoşul becerileri yerine getirmesi gerekiyor Bunları 9 en madde altında toplayabiliriz.

Özel gereksinimli çocuklarda okuma yazma eğitimi için sahip olunması gerekli olan ön koşul beceriler:

Genel bilgi dağarcığı (meyveler, sebzeler, taşıtlar,hayvanlar,sayılar,meslek dalları,eylemler,geometrik şekiller,zıt kavramlar)

Görme ( aynı olanı bulma,farklı olanı bulma,eksik tamamlama; resim,renk,sayı,harf,eşleme)

İşitme  ( ses taklidi, senin yönünü bulma, gözü kapalı çıkan sesi tahmin etme,dinleme,dinlediği ile igili sorulara cevap verme)

Konuşma ( kendisini ifade edebilme,ailesini tanıtma,sorulan sorulara cevap verme)

Kas gelişimi ( kaba ve ince motor beceriler,top tutma kağıt yırtma,hamurla oynama,ipe boncuk dizme vb)

Sosyal ve duygusal uyum ( yeterli hazır bulunuşluk seviyesinde olması)

Dinleme

Kalem tutma

El-göz koordinasyonudur( parmak takibi yapabilme, sınırlı alan boyama,çizgi çalışmalarını yapabilme)

Gerekli ön koşul beceriler kazandırıldıktan sonra öğretim yapılacak yöntem belirlenir. Okuma yazma süreci eğitimde sancılı bir süreçtir fakat doğru yöntem teknikle çalışıldığı takdirde bu süreç öğrencinin çalışmaktan zevk alacağı eğlenceli bir süreç haline gelmektedir.

Okuma-yazma eğitiminde kullanılan yöntemler;

1. Metin yöntemi(Üstün zekalı bireyler için): Paragraf bütün halinde verilir. Sonra cümle-kelime-hece ve seslere ayrılır.
2. Harf yöntemi(Otizmli bireyler için): Harflerin okunuşu öğretilir.( Daha doğrusu otizmi olan birey harflerin okunuşunu ezberler. Örnek: ba-ca-ka-pı…) Sonra bu heceler birleştirilerek yeni kelime ve cümleler oluşturulur.
3. Ses yöntemi (Hafif ya da ortaya yakın hafif seviyede zihinsel yetersizliği olan bireyler için, down sendromlu çocuklar ): Harflerin okunuşu esas alınmıştır. Sesler gruplara ayrılmış ve  guruptaki ses sırası takip edilerek yeni yeni kelimeler türetilmiştir.